Bekliyorum işte...

hayatın ne getireceklerini merak ede de

bıkmak mı yok canım, bazen, ara sıra ya da boş ver 

beklemek daha güzel...

zaman geçiyor

ömür geçiyor

bak bugün bir beyaz daha düşmüş saçlarımın arasına 

çektim kopardım 

aynada yüzüme baktım / yüzüm bana...

yüzümdeki çizgiler git gide belirginleşiyor diye düşündüm / içlendim

sonra sevindim tuhaf bir şekilde 

böyle de güzeldim...

sonra ellerime baktım / ellerim

ellerim güzeldi daha 

ellerimi hep sevdim...

sevindim bir kere daha...

ayaklarım, ayaklarım öksüz mü kalacaktı 

kaldırdım baktım onlara da uzun uzun 

ne çok dalga geçerdi küçükken dayım da;

“kızım, senin palete ihtiyacın yok” derdi hep

dayım geldi aklıma, doldu yine gözlerim

ahh ayaklarım... canım dayım....

bak yine burnumun direği sızladı anınca dayımı

ardından babam geldi aklıma durakladım...

koca bir sessizliğe gömüldüm o an

ahhh babam... canım atam...

ben seni sevmelere doyamadım...

Mehpare ÖĞÜT ŞENGÜL

Continue reading

Share:

Bir pencere, bakmaya

Bir pencere, duymaya

Bir pencere, yeryüzünün yüreğine ulaşan tıpkı bir kuyu gibi

Tekrarlanan mavi şefkatin enginlerine açılan.

Yalnızlığın küçücük ellerini

Cömert yıldızların verdiği gece bahşişi kokularıyla

Dolduran bir pencere

Belki de konuk etmek için güneşi şamdan çiçeklerinin gurbetine

Bir pencere, yeter bana

Oyuncak bebeklerin ülkesinden geliyorum ben

Bir resimli kitap bahçesinde

Kâğıt ağaçların gölgesi altından

Toprak yollarında geçip giden

Kurum mevsiminden, kısır aşk ve dostluk deneylerinin

Sıralarında veremli okulların

Alfabelerin soluk harflerinin büyüdüğü yıllardan

Ve karatahtaya taş sözcüğünü yazar yazmaz çocuklar

Ulu ağaçlardan sığırcıkların çığlık çığlığa kanat çırparak

Uçup gittikleri

O andan

Etobur bitkilerin köklerinden geliyorum ben

Ve hâlâ başım

Dopdolu

Bir deftere toplu iğnelerle

Çakılan

O kelebeğin yabancı sesiyle

Asılınca güvenim adaletin koptu kopacak ipiyle

Ve bütün kentte

Parıldayan ışıklarımın yüreğini parça parça edince onlar

Koyu renk mendiliyle yasanın, bağladıklarında

Aşkımın çocuksu gözlerini

Ve isteğimin acı şakaklarından

Fışkırdığında kan

Yaşamım artık

Hiçbir şey olmadığında, hiçbir şey olmadığında duvar saatinin

tiktaklarından başka

Anladım birden yolum yok yolum yok yolum yok

Çılgınca sevmekten başka

Bir pencere yeter bana bir tek pencere

Bilince ve bakışa ve suskunluğa

İşte öylesine boy atmış ki ceviz fidanı

Anlatabilir artık genç yapraklarına tüm bir duvarı

Ve sor aynadan

Adını kurtarıcının

Ve işte senden daha yalnız değil mi

Ayaklarının altında titreyen yeryüzü?

Yıkıntı elçiliğini, peygamberler

Kendileriyle birlikte getirmediler mi çağımıza?

Ve yankıları değil mi o kutsal metinlerin

Bu patlamalar art arda

Bu zehirli bulutlar?

Ey dost, ey kardeş, ey herkes!

Yazın tarihini gül soykırımının

Aya vardığınızda!

Düşler

Ne kadar safsalar o yükseklikten düşer ölürler

Şimdi dört yapraklı bir yoncayı kokluyorum ben

Eski düşüncelerin gömütünde boy atmış yonca

Ve soruyorum saflığın ve bekleyişin kefeninde toprak olan o kadın

gençliğim miydi benim?

Çıkabilecek miyim yeniden o merak merdivenlerinden?

Merhaba diyebilecek miyim o iyi Tanrı’ya çatılarda dolaşan?

Seziyorum zaman geçip gitti artık

Seziyorum an, tarihin yapraklarından benim payıma düşendir

Seziyorum aldatıcı bir aralıktır bu masa saçlarımla o garip ve kederli

adamın elleri arasında

Bir şey söyle bana

Teninin tüm sevgisini sana bağışlayan insan

Ne istiyor diri kalma duygusundan başka?

Bir şey söyle bana

Kıyısındayım pencerenin

Ve güneşle bağlantıda…

FÜRUĞ FERRUHZAD

Continue reading

Share:

Gençlik yıllarında şiir yazmayanımız yok denecek kadar azdır bilindiği gibi…Alırız kağıdı kalemi elimize, kafiyeli, genellikle aşk temalı şiirimizi oluştururuz büyük bir mutlulukla…Çoğunlukla taklit şiirlerdir bunlar…Edebi değeri yoktur…Biz edebi değerde olup olmadığına da aldırmayız zaten…O, bizim şiirimizdir ve duygularımızı yansıttığı için çok değerlidir; yürekten kopup gelmiştir çünkü….Öğretmenlik yıllarımda, öğrencilerim şiirlerini getirirlerdi bana…”Hocam nasıl olmuş?” diye…Şiirin yazılması ve öğrencinin bunu zevkle yapması bile yeterli bir özelliktir benim için…Onların heveslerinin kırılmaması çok önemlidir o dönemde…Bu yaşta yazılan şiirlerin, edebi değer taşıması da beklenemez zaten… St. john Perse:”Şiir, insanın görünmez yüzüdür…” diyor…Ne kadar doğru….Yazdığı şiirle, şair görünmeyen yüzünü açığa çıkarmaktadır aslında…

”Otuz Beş Yaş” şiirinin şairi, Cahit Sıtkı Tarancı, şiirlerinde en çok yaşama sevinci ve ölüm temalarına yer verir, hep ölümün üstüne üstüne gider...Bunu neden yapar bilinmez… Yitik aşklar, mutlu sevdalar, yalnızlık, yaşadığı bohem hayatın buruklukları, çocukluk özlemi de şiirlerine konu olur... Ölüm temasını bu kadar çok işlemesi, Cahit Sıtkı’nın görünmeyen yüzünü yansıtır bize…

”Merdiven” şiirinin şairi Ahmet Haşim, şöyle açıklar şiir anlayışını: “Şairin dili, düzyazı gibi anlaşılmak için değil, hissedilmek için yaratılmış, müzik ile söz arasında, ama sözden çok müziğe yakın ortalama bir dildir… Düzyazıda anlatımı yaratan öğeler şiir için söz konusu olamaz… Düzyazı us ve mantık doğurur, şiir ise algı bölümleri dışında isimsiz bir kaynaktır… Gizliğe, bilinmezliğe gömülmüştür… Şairin dili, duyumların yarı aydınlık sınırlarında yakalanabilir… Anlam bulmak için şiiri deşmek, eti için bülbülü öldürmek gibidir… Şiirde önemli olan sözcüğün anlamı değil, şiir içindeki söyleniş değeridir. Şiiri ortak bir dil olarak düşünenler boş bir hayal kuruyor demektir…” Evet! Burnundan nefret eder Ahmet Haşim, hiç beğenmez burnunu…Onun melankolik hali, şiirlerine de yansır…Haşim'in sosyal tarafı bulunmayan içe-kapanıklığı, çirkinlik ve yabancılık kompleksleriyle açıklanabilir…

“İstiklâl Marşı” şairimiz olarak bilinen Mehmet Akif Ersoy, aruzu kullanmadaki başarısıyla dikkat çeken şairlerimizdendir…”Çanakkale Şehitleri” şiirini, her okuyuşumuzda tüylerimiz diken diken olur, duygulanırız…Cehaletten, gafletten, yanlış tevekkül anlayışından, birliğimize-beraberliğimize sokulan fitne fesattan, kula kul olmaktan, ilimden irfandan uzak kalmaktan, hep yaka silkmiştir Mehmet Akif…

“Sessiz Gemi” şiirinin şairi, Yahya Kemal Beyatlı, İstanbul şairi olarak da anılır…Duygu, düşünce ve hayali ustalıkla kaynaştır, büyük şair…Aruzu mükemmel kullanır…Lirik-epik şiirlerinin konularını aşk, tabiat, deniz, ölüm ve sonsuzluktan da alır. İç ahengi her şeyden üstün tutuşu, şiiri "musikiden başka türlü bir musiki" kabul edişi; "Ok" şiiri bir yana, bütün şiirlerini, bu ahengin sağlanmasına daha elverişli gördüğü aruzla yazmasına neden olur…

Han-ı Yağma “ şiirinin şairi Tevfik Fikret’in dünya görüşü, çağının koşullarını aşar... Özgürlük ve eşitliğe inanır, o… Sınıfsal çıkarlara dayalı yönetim biçimini eleştirir, belli egemen sınıfların yönettiği devlete ve bu devletin koyduğu yasalara karşı çıkar. ..Zaman içinde küser ve Aşiyan’ına çekilir…”Sis” şiiri de unutulmazlar arasında yer alır…

“İstanbul’ u Dinliyorum” şiirinin şairi Orhan Veli Kanık, şiire getirdiği yenilikler yüzünden önceleri büyük ölçüde yadırganır, çok sert eleştiriler alır ve küçümsenir…Onun şiirlerinin şiir niteliği taşımadığı bile söylenir…Garip akımının Oktay Rıfat ve Melih Cevdet’le birlikte öncüsüdür o…Orhan Veli’nin şiirleri içinde “Anlatamıyorum” ayrı bir yer tutar…Bu şiir, tek sözcüklü bir dizeyle biter ve anlatamıyorum sözcüğü, aslında çok şey anlatır, okurlarına…

Nazım Hikmet, bir dönem adının anılmasının bile suç olduğu büyük bir şairdir…”Ben hem kendimden bahseden şiirler yazmak istiyorum, hem bir tek insana, hem milyonlara seslenen şiirler. ..Hem bir tek elmadan, hem süpürülen topraktan, hem zindandan dönen insan ruhundan, hem kitlelerin daha güzel günler için savaşından, hem bir tek insanın sevda kederlerinden söz eden şiirler yazmak istiyorum, hem ölüm korkusundan, hem ölümden korkmamaktan söz eden şiirler yazmak istiyorum, der Nazım Hikmet…Kendisine yapılan haksızlıklara rağmen, insanını seven ve bundan hiç vazgeçmeyen şairimizin şiirleri bugün de beğenilerek okunur…

Şiir dünyası bir deryadır…Bu deryadan bir damla sundum sizlere…Tadımlık…

Sevgiyle kalın! Asla şiirsiz kalmayın!

Asım ERDOĞAN

Continue reading

Share:

“Ilık bir su gibidir içimde yalnızlığım,

Yalnızlığım, ruhumda uzak bir ses gibidir.”

Fazıl Hüsnü Dağlarca (d. 26 Ağustos 1914, İstanbul - ö. 15 Ekim 2008), ünlü Türk şairidir.

26 Ağustos 1914 İstanbul doğumlu. Süvari yarbayı Hasan Hüsnü Bey'in oğludur, ilköğrenimini Konya, Kayseri, Adana ve Kozan'da, ortaöğrenimini Tarsus ve Adana ortaokulundan sonra girdiği Kuleli Askeri Lisesi'nde 1933 yılında tamamladı. Aile, Ataç, Çağrı, Devrim, İnkılapçı Gençlik, Kültür Haftası, Türkçe, Türk Dili, Türk Yurdu, Varlık, Vatan, Yeditepe, Yücel, Yenilik, Yön, gibi dergi ve gazetelerde şiirlerini yayımladı. 1935'te piyade subayı göreviyle Doğu ve Orta Anadolu'nun, Trakya'nın pek çok yerini dolaştı. Ordudaki hizmeti on beş yılı doldurunca, ön yüzbaşı rütbesiyle askerlikten 1950'de ayrıldı. 1952-1960 yılları arasında Çalışma Bakanlığı'nda iş müfettişi olarak İstanbul'da çalıştı. Buradan ayrıldıktan sonra İstanbul Aksaray'da "Kitap" kitapevini açtı ve yayıncılığa başladı. Ocak 1960-Temmuz 1964 yılları arasında dört yıl Türkçe isimli aylık dergiyi çıkardı. İlk yazısı 1927'de Yeni Adana gazetesinde yayınlanan bir hikâyedir, İstanbul dergisinde 1933'te çıkan "Yavaşlayan Ömür" adlı şiiriyle adını duyurmaya başladı. Varlık, Kültür Haftası, Yücel, Aile, İnkılâpçı Gençlik, Yeditepe ve Türk Dili dergilerinde şiirleri çıktı. Bugüne kadar kendisine bir çok ödül verilen şair 1967'de ABD'deki Milletlerarası Şiir Forumu tarafından "En iyi Türk Şairi" seçilmişti. Türk Dil Kurumu Yönetim Kurulu üyesiydi. Dil Devrimine ilişkin düşüncelerini Türk Dil Kurumu Koçaklaması'nda şöyle dile getirmiştir:

"Türk Dil Kurumunu kurarken/ Mustafa Kemal’in/ Tek mutsuzluğu vardı/ Türkçe’yi sevdiğini/ Daha Türkçe söyleyememek/ Kimilerinin/ Şimdi/ Tek mutluluğu var/ Türkçe’yi sevdiklerini/ Daha Osmanlıca söylemek. ..."

Toplumculuğunun temelinde insana ve insan hayatına saygı yatan Dağlarca, bu yüzden hiç bir edebî akım ve kişiden etkilenmeden kendi kozasını örer. Çok yazan ve üreten bir şair kimliğiyle, bağımsız kalarak hiçbir şairden etkilenmemiş, hiçbir akımın etkisinde kalmayarak şiirlerini yazmıştır. Onun sanat anlayışını şu cümlesi özetler:

“ Sanat eseri hem bir saat gibi içinde bulunduğumuz zamanı, hem de bir pusula gibi gidilmesi gereken yönü işaret etmelidir. ”

Türkçe’ye bakışını ise "Türkçe’m, benim ses bayrağım" diyerek Türkçe Katında Yaşamak adlı şiirinde sergilemiştir.

"Türk şiirinin büyük şairi" olarak tanımlanan Dağlarca, 94 yaşında zatürre tedavisi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi. Şair Fazıl Hüsnü Dağlarca, bu yılın ilk aylarında yaptığı bir röportajda ölümünden sonra Kadıköy'de yaşadığı evin müze haline getirilmesini vasiyet etmişti. Evini Kadıköy Belediyesi'ne bağışlayan Dağlarca, Mühürdar Caddesi'ndeki evinde kendisini ziyaret eden Kadıköy Belediye Başkanı Selami Öztürk'e, evinin müzeye dönüştürülmesi için vasiyette bulunmuştu. 20 Ekim 2008'de Karaca Ahmet Mezarlığına defnedilmiştir.

ESERLERİ:

ŞİİR:

Havaya Çizilen Dünya (1935)

Çocuk ve Allah (1940)

Daha (1943)

Çakırın Destanı (1945)

Taş Devri (1945)

Üç Şehitler Destanı (1949)

Toprak Ana (1950)

Aç Yazı (1951)

İstiklal Savaşı- Samsun’dan Ankara’ya (1951)

İstiklal Savaşı- İnönüler (1951)

Sivaslı Karınca (1951)

İstanbul-Fetih Destanı (1953)

Anıtkabir (1953)

Asu (1955)

Delice Böcek (1957)

Batı Acısı (1958)

Mevlana’da Olmak (Gezi) (1958)

Hoo’lar (1960)

Özgürlük Alanı (1960)

Cezayir Türküsü (Fransızca, İngilizce ve Arapça çevirileriyle birlikte, 1961)

Aylam (1962)

Türk Olmak (1963)

Yedi Memetler (1964)

Çanakkale Destanı (1965)

Dışarıdan Gazel (1965)

Kazmalama (1965)

Yeryağ (1965)

Vietnam Savaşımız (İngilizcesiyle, 1966)

Kubilay Destanı (1968)

Haydi (1968)

19 Mayıs Destanı (1969)

Vietnam Körü (destan-oyun) (1970)

Hiroşima (Fransızca,İngilizce çevirileriyle, 1970)

Malazgirt Ululaması (1971)

Kınalı Kuzu Ağıdı (1972)

Gazi Mustafa Kemal Atatürk (1973)

Horoz (1977)

Hollandalı Dörtlükler (1977)

Çukurova Koçaklaması (1979)

Nötron Bombası (1981)

Yunus Emre’de Olmak (1981)

Çıplak (1981)

İlk Yapıtla 50 Yıl Sonrakiler (1985)

Uzaklarda Giyinmek (1990)

Dildeki Bilgisayar (1992)

ÖDÜLLERİ

1946 CHP Şiir Yarışması üçüncülüğü

1956 Yeditepe Şiir Armağanı Asu kitabıyla

1958 Türk Dil Kurumu Şiir Ödülü Delice Böcek kitabıyla

1966 Milli Talebe Federasyonu Turhan Emeksiz Şiir Armağanı Delice Böcek ile

1977 Sedat Simavi Vakfı Ödülü’nü Peride Celal ile bölüştü, Horoz şiir kitabıyla

1967 International Poetry Forum (Uluslararası Şiir Forumu, Pittsburg

Amerika) tarafından "En İyi Türk Şairi" seçildi

1974 Struga (Yugoslavya) Şiir Festivalleri’nde Altın Çelenk ödülü

Ölümünün 3.Yıldönümünde saygı, sevgi ve şükranla anıyoruz...

Ruhu Şad Olsun !...

Continue reading

Share:

Guido Cavalcanti (d. 1255, Floransa - ö. 29 Ağustos 1300, Floransa), İtalyan şair. Dolce Stil Nuovo (Tatlı Yeni Üslup) akımının önde gelen şairlerindendir.
Günümüze 52 şiiri ulaşmıştır. 13. yüzyıl İtalyan Edebiyatının Dante'den sonra en önemli şairi kabul edilir.

YAŞAMI

Cavalcanti'nin doğduğu Floransa şehrini gösteren bir 15. yüzyıl tahta kalıp baskısı


Guido Cavalcanti (y. 1255-1300), Floransalı varlıklı, seçkin ve siyasal açıdan etkili bir ailenin oğlu olarak dünyaya geldi; Ortaçağ İtalyan siyasetindeki katı Guelfo-Ghibellino kutuplaşması, yaşamını belirleyen en önemli etmenlerden biri oldu. 1260 yılındaki Montaperti yenilgisi üzerine, önde gelen Guelfolar (bu arada Guido’nun babası Cavalcante de' Cavalcanti) Floransa’dan sürüldü; 1266’da imparatorluk güçleri Benevento’da bozguna uğrayınca, bu kez Ghibellinolar Floransa’dan sürüldü. Yeni bir hükümet kuran Guelfolar, kısmen evlilikler aracılığıyla, karşıt grupları uzlaştırma işini üstlendiler; Cavalcanti'nin 1267’de, ünlü Ghibellino önderi Farinata degli Uberti’nin (ö. 1264) kızı Beatrice'yle evlenmesi bu çabanın bir sonucudur. Nüfus kayıtlarından, Beatrice’nin Tancia ve Andrea adlarında iki çocuk dünyaya getirdiği biliniyor. Cavalcanti, 1284 yılında, tarihçi Dino Compagni ve Brunetto Latini’nin de yer aldığı Floransa Komünü Genel Meclisi üyeliğine atandı.
13. yüzyılın sonunda Guelfolar da iki karşıt gruba ayrıldılar: Ghibellinolarla ittifaka giden Beyaz Guelfolar ile yayılmacı papalık politikasını destekleyen Siyah Guelfolar. Compagni’nin anlattığı bir olay, bu karşıtlığın ilginç bir örneğini oluşturur:
Guido Cavalcanti, Ortaçağ’ın ünlü hac merkezlerinden İspanya’daki Santiago de Compostela’ya giderken, karşıt gruptan Donati onu öldürtmeye kalkışır, ama başarılı olamaz. Floransa’ya dönüşünde olayı öğrenen Cavalcanti, yolda karşılaştığı Donati’ye elindeki kargıyı fırlatır, ancak isabet ettiremez; bunun üzerine çıkan kavgada elinden yaralanır.

Fortezza_di_Sarzana.
Cavalcanti'nin sürgüne gönderildiği Liguria bölgesindeki Sarzana kasabasının kalesi

Guido’nun hac yolculuğunu yarıda bırakarak Nîmes’de noktaladığı ve Toulouse’da bir süre geçirdiği (29 ve 30 nolu şiirler) hemen hemen kesindir; şiirlerinden Toulouse’da La Daurade kilisesine gittiği ve Mandetta adını verdiği soylu bir kadınla ilişki kurduğu sonucu çıkar. 1300 yılında Siyahlar ile Beyazlar arasındaki bir çatışma, iki grubun önde gelenlerinin sürülmesiyle sonuçlanır, Guido Cavalcanti’nin de aralarında bulunduğu bir grup Floransalı, Sarzana’ya sürülür; sürgüne gönderilenler, kısa bir süre sonra, bulundukları yerin sağlıksız olması nedeniyle geri çağrılırlar. Guido, Sarzana’dan hasta döner; olasılıkla orada yakalandığı bir hastalıktan ötürü bir süre sonra (29 Ağustos 1300) yaşamını yitirir. Gerek çağdaşları, gerek sonraki kuşaklar, Cavalcanti’den hırslı, ancak büyük entelektüel yetenekleri olan bir insan olarak söz ederler.
Dino Compagni’ye göre:
“Nazik ve cesur, ancak başkalarını hor gören, yalnız ve kendini çalışmaya vermiş” bir kişidir. Giovanni Villani’ye göre:
“Aşırı duyarlı ve kolay öfkelenen birisi olmakla birlikte, bir filozof olarak birçok konuda başarılı bir insan”dır. Boccaccio'ya göre (Decameron’da):
“Dünyadaki en iyi mantıkçılardan biri, en iyi doğa filozofu, . . . seçkin, saygılı, güzel konuşan bir insan”dır.

ŞİİRİNİN KÖKLERİ

Cavalcanti şiirinin üç ana kaynağı olduğu söylenebilir:

Ortaçağ Provans Şiiri
Sicilya Okulu
Dolce Stil Nuovo
Şiirinin Özellikleri

AŞK
Cavalcanti’nin şiirlerinin önemli bir bölümü aşk hakkındadır: Aşkın gizemli başlayışı, yüceltilişi, yarattığı çeşitli ruh halleri ve yol açtığı acı çekiş ile yakınma. Bu niteliğiyle Cavalcanti’nin şiirleri, Ortaçağ Provans Şiiri'ne özgü büyük konu çeşitliliğinin kapsamının daraltılmasını gösterir; bu, öteki Tatlı Yeni Üslup şairleri üzerinde etkisini göstermiş, daha sonra Petrarca ve onun izinden giden sayısız şair, şiirlerinde aşk konusunu işlemeye devam etmiştir. Cavalcanti’nin günümüze ulaşan şiirlerinde de farklı temaları içerenleri olmakla birlikte, yapıtın temelini aşk hakkındaki şiirler oluşturur. İlk dört şiirine bakacak olursak, Cavalcanti'nin aşka yaklaşımını açıkça görebiliriz: Güzel bir kadın belirir; şair bunun yarattığı hayranlık, şaşkınlık ve coşkuyu dile getirir. Ne var ki, bu hayranlık yerini derin düşünmeye (contemplatio) bırakır; deneyimin yerini düşünme, kuşku, yeni bir niteliğe bürünen duygu-heyecanlar alır. Cavalcanti’yi asıl ilgilendiren, aşkın neden olduğu çeşitli ruh halleridir: Karşılık görme umudu, yakarma, değersizlik duygusu (acı çekme, umutsuzluk), kuşkucu bir yaklaşım ve neredeyse bilimsel bir gözlemcinin incelediği nesneye olan uzaklığı.

DÜŞÜNSEL ARKA PLAN

Cavalcanti şiirinin düşünsel kaynakları arasında, büyük bir olasılıkla Galenos’un tıp konusundaki görüşleri, Arap kültürü, klasik mitlerle karakterler ve Andreas Capellanus’un saraylı aşkı kavramının manifestosu kabul edilen De Amore'si (Aşk Üzerine) vardır. Keza, şiirlerinde sıkça rastladığımız tin (spirito) ya da küçük tin / tincik (spiritello) kavramı, Aristoteles’ten ve zihin-beden etkileşimini, dışsal dünyaya ilişkin algılamaların nasıl içselleştirildiğini açıklamaya çalışan Ortaçağ tıp fizyolojisinden alınmıştır.

KALP İLE GÖZ
Cavalcanti şiirinde aşkla ilgili iki temel organın, kalp ile gözün merkezi bir yeri vardır:

İlk olarak, imgenin göze doğrudan çarpması gelir.
Sonra, imgeyi algılama ve üzerinde düşünme şeklindeki psikolojik-fizyolojik süreç.
Cavalcanti, aşkın özünü keşfetmek amacıyla, aşk deneyimini, âşık olma adını verdiğimiz o gizemli anda askıda tutuyor gibidir. Araştırdığı gizemlerden biri, bu sürecin nasıl kaçınılmaz olarak beden ile ruhu işin içine kattığı, görülen fiziksel imgenin nasıl zihinsel bir imgeye dönüştüğü, bir varlığın nasıl bir arzu nesnesi haline geldiğidir. Daha sonraki Petrarca tarzında, güzel imgenin doğrudan gözlerden geçip, kalpteki yerini bulmasıyla, süreç hızlandırılıp basitleştirilmiş olacaktır. Buna karşılık, Cavalcanti âşık olma sürecindeki her evreyi tek tek ele alır, inceden inceye işler.

"Donna me prega" Şiiri
Cavalcanti şiirlerinin modern basımlarındaki 27 nolu şiir, genellikle Donna me prega ("Kadınım emrettiği için bana") olarak bilinen canzone'dir. Şiir şu dizelerle başlar:
Kadınım emrettiği için bana, bir ârazdan
söz edeceğim, çoğu zaman dizginlenemez o,
ve öyle yücedir ki aşk derler adına:
inkâr eden, hakikatini hissedebilse!

Bu dizeler, bir bakıma, şiirin konusunu da açıklar: Aşkın ne olduğu. Cavalcanti'nin şiirinde bu temayı şu sekiz soru çerçevesinde irdelediği söylenebilir:

Aşkın nerede bulunduğu
Aşkı kimin var ettiği
Aşkın “erdeminin” ne olduğu
Aşkın “gücünün” ne olduğu
Aşkın “özünün” ne olduğu
Aşkın “etkilerinin” veya “hareketlerinin” ne olduğu
Aşkın verdiği zevkin ne olduğu
Aşkın görünüp görünemeyeceği

Decameron'un Bir Öyküsünde Cavalcanti
Boccaccio'nun Decameron'undaki öykülerden birinde (6. Gün, 9. Öykü) Cavalcanti’den söz edilir. Calvino'nun Amerika Dersleri'nde belirttiği gibi, Boccaccio şairi bize, "bir kilisenin önündeki mermer mezarlar arasında dolaşan, derin düşüncelere dalmış, ağırbaşlı bir filozof olarak sunar. Floransa’nın zengin ve şık gençleri atlarıyla şehirde dolaşıyor, kendilerine hep yeni davet imkânları yaratma peşinde, toplu halde bir eğlenceden ötekine gidiyorlardı. Bu gençler, Cavalcanti’den pek hoşlanmıyorlardı; çünkü zengin ve zarif bir kişi olmasına karşın, onlarla yiyip içip eğlenmeyi asla kabul etmiyordu. Ondan hoşlanmamalarının ikinci bir nedeni de, gizemli felsefesinin tanrıtanımaz olduğu yolundaki kuşkulardı":


Cavalcanti ile neşeli ya da savurgan çete olarak bilinen soylu, varlıklı, "şamatacı" gençler (Decameron'un Cavalcanti'den söz eden öyküsünü gösteren 15. yüzyıl minyatürü)

Şimdi, bir gün Guido, Orto San Michele’den yola çıkıp, Corso degli Adimari’den geçerek San Giovanni’ye kadar geldi; bugün Santa Reparata’da bulunan büyük mermer lahitlerin ve San Giovanni civarındaki başka birçok mezarın arasından geçtiği için, sık sık bu yoldan yürürdü. Guido, orada dikili duran porfir sütunlar, lahitler ve San Giovanni’nin kilitli kapısı arasında dolaşırken, Messer Betto ve arkadaşları atlarına binmiş, Santa Reparata Meydanı’ndan geçiyorlardı. Guido’yu o mezarların arasında görünce: “Gidip şuna haddini bildirelim,” dediler. Ve atlarını mahmuzlayıp, daha Guido ne olup bittiğini anlamadan, şaka yollu bir saldırıyla yanında bitiverdiler. “Guido, grubumuza katılmayı reddediyorsun; iyi güzel de, Tanrı’nın var olmadığını kanıtladığında, eline ne geçecek?” dediler. Guido çevresinin sarıldığını görünce, hemen karşılık verdi: “Beyler, kendi evinizde istediğinizi söyleyebilirsiniz bana.” Sonra elini o yüksek mezar taşlarından birine dayadı, çok hafif olduğu için, bir sıçrayışta kendini öteki tarafa attı, ellerinden kurtulup kendi yoluna gitti.
Gene Calvino yukarıda sözünü ettiğimiz yapıtında, buradaki jesti Cavalcanti'nin İbn Rüştçü felsefesine bağlar; Cavalcanti, gençlere şöyle demek istiyor gibidir:
Bireysel ruh, evrensel anlığın bir parçasıdır: Mezarlar sizin evinizdir, benim değil, çünkü zihnin düşünme yetisiyle evrensel düşünceye ulaşan kişi, bedensel ölümü aşmış demektir.

Wikipedia'ya sonsuz teşekkürlerimle...

Continue reading

Share: